Кеңес "Ұстаздың кәсіби іс-әрекетіндегі педагогикалық әдеп"

Ұстаздың кәсіби іс-әрекетіндегі педагогикалық әдеп.
Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңы 2007 жылы 27 шілде №319
51-бап. Педагог қызметкердің құқықтары, міндеттері мен жауапкершілігі
7) педагогтік әдеп нормаларын сақтауға міндетті
Этика - әдеп мәдениетін теориялық тұрғыдан сараптайтын философиялық ұғым.
Педагогикалық  әдеп  дегеніміз не?
Педагогикалық әдеп этика ғылымының бөлігі болып табылады және педагогикалық адамгершіліктің ерекшеліктерін зерттейді, педагогикалық еңбектегі адамгершіліктің ортақ қағидаларының жүзеге асырылуын қадағалайды, оның негізгі қызметтерін және этикалық категорияларды қарастырады.
Педагогикалық әдептіліктің көрсеткіштері:
Педагогикалық іс-әрекеттің нәтижесі үшін атқарылатын кәсіптік жауапкершіліктің көрсеткіштері:

• кәсіпке, қоғамға деген қарым-қатынас
• Тәртіпті болу, өзіне және балаларға қаталдықпен қарау
• Эмоцияналдық байсалдылық, әдептілік
• Ұжымдағы әріптестермен жақсы қарым-қатынас

Педагогтың өзінің алдына қойған жоғарғы талаптардың көрсеткіштері:

• Әділ болу, балалардың бәрінің бірдей екендігін мойындау
• Өз мінез-құлықтарына баға беру,өзін-өзі сынау
• Өзін-өзі үзбей жетілдіріп тұру.

 Педагогикалық әдеп:

• тілдесу, қарым-қатынас жасау кезінде
• сөйлесу икемділігінде
• оқушылардың іс-әрекеттерін ұйымдастыра алу икемділігінде
• өзін-өзі ұстай алу және талап ету икемділігінде
• ескертужасаған кезде
• баланың мінез-құлқына баға берген кезде
• мадақтау және жазалай білу икемділігінде
• дауыс ырғағында

 Педагогикалық әдептің ерекшеліктері:
1)    ұстаздың кәсіби мінез-құлығындағы, іс-әрекетіндегі өлшем
2)    ықпал етудегі және өзара әрекеттесудегі әдістерді, түрлерді, тәсілдерді таңдау өлшемі
Әдептілік - педагогтың мінез-құлығындағы ерекшелікке айналу керек.
Педагог қызметінде өз пәнін жетік білу және оқытудың әдіс-тәсілдерін жақсы меңгеру  маңызды ма, әлде оның педагогикалық мәдениеті мен өмірлік ұстанымы маңызды ма?
 «Педагогика теориясын қаншама жетік білгенмен, педагогикалық әдептің қыр – сырын меңгермейінше, педагог ұстаздық шеберлікке қолы жетпейді».
                                                                                                          К.Д.Ушинский
Педагогикалық әдеп – мұғалімнің ең етене кәсіптік белгісі. Педагогикалық шеберлік.
Педагогикалық шеберлік дегеніміз:

• педагогтың пәнді жетік білуі
• оқыту мен тәрбиелеудің әдіс-тәсілдерін міндетті түрде білуі
• педагогтың өмірге деген көзқарасы
• педагогикалық әдеп

Педагогикалық шеберліктің негізгі белгілері:

• Кәсіптік білім
•  Біліктілік
•  Дағды
•  Кәсіптік қабілет
•  Педагогикалық әдеп
•  Педагогикалық техника

Педагогтың бойында қандай этикалық қасиеттер болуы керек?
Педагогтың бойында болу керек қасиеттер (балалардың пайымдауы бойынша):

• Мейірімділік
• Балаларға деген шынайы махаббат
• Эмоционалдық байсалдылық
• Әділдік
• Балаларға деген зейін
• Қайырымдылық
• Сергектік
• Өмірді сүйгіштік
• Тіл табыса білу, бәрімен араласа білу
•  Жігер

Педагогтың бойында болмау керек қасиеттер:
(балалардың пайымдауы бойынша)
  1. Дөрекілік

• Баланы жеке тұлға ретінде қабылдамау, сыйламау
• Әділетсіздік
• Өзін-өзі ұстай білмеу
• Әдепсіздік
• Балаларға немқұрайлы қарау
• Өзінің пәніне немқұрайлы қарау

 Педагогикалық этикада ұстаздың адамгершілік қасиеттері қоғамдық құндылыққа айналады, бұл қасиеттерсіз мұғалімнің басқа да кәсіби қасиеттері мен икемділіктердің құндылықтары жойылады. Зияткерлік және психологиялық қасиеттермен бірге жауапкершілік, абырой, әділеттілік, шынайылылық, ар-ұят, қарапайымдылық сияқты қасиеттер педагогикалық беделдің негізгі құрауыштары болып табылады.
    «Нағыз тәрбиеші ұстаз бойында он екі тума табиғи қасиетті меңгерген дана адам болу керек».
                                                                                                       Әл-Фараби

• өнер-білімге құштар
• мүшелері мүлде мінсіз;
• жаратылысынан өзіне айтқанның бәрін жете түсінетін;
• өзі естіген, көрген, түсінген және аңғарған нәрселердің бәрін жадында жақсы сақтайтын, алғыр да аңғарымпаз;
• өткір сөз иесі және ойына түйгенінің бәрін анық бере алатын;
• тағамға, ішімдік ішуге, сыр-сұқбат құруға қанағатшыл;
• жаны асқақ және ар-намысын ардақтайтын;
• жаратылысынан игі істерге ынтызар;
• әділеттілік пен әділеттілерді сүйіп, әділетсіздік пен озбырлықты жек көретін;
• жақындарына да, жат адамдарға да әділ, пасықтық атаулыға мүлде рақымсыз қорқыныш пен жасқану дегенді білмейтін батыл, ер жүрек;
• бойына туа біткен он екі қасиетке ие болған, бұларды бір-бірімен сәтті ұштастырған адам ғана нағыз ұстаз, жұртқа жақсы басшы бола алады.